‘Mübarek Likya kenti, soylu ve kudretli Likyalılar, büyük Nikola, Allah’ın hizmetlisi burada derman saçmaktadır, bu şehrin adı gibi…’ İmparator Constantin
10. yüzyılda Roma İmparatoru Konstantin, Kaş kenti için bu sözleri sarf ederken bahsi gecen Nicola, bugün ki adı ile Noel Baba’dır.
Kaş, dün ve bugün tüm dünyada genç yaşlı bir çok insana yeni yıl ümidi, mutluluğu veren Noel Baba’nın kilisesine 23 kilometre uzaklıktadır. Tarihten gelen bu olağanüstü hikayesinin yanı sıra, Kaş günümüz kültür ve yaşamına nefes vermeye devam ediyor. Geçen yıl 11.si düzenlenen Uluslararası Likya / Kaş Kültür ve Sanat Festivali yerli ve yabancı sanatçıların, yöre halkı ve ziyaretçilerin bir araya gelip, dört gün boyunca muhteşem etkinliklerle yaşamı kutladığı bir gelenek haline geldi.
Likya medeniyeti, Akdeniz sahillerinde uzun süre başka bir yönetimin egemenliğine girmemiş tek özerk cumhuriyet olarak bilinir.
Öyle ki, Perslilerin İ.Ö 540 yılındaki saldırısında Halikarnaslı Heredot yerli halkın egemenliğe boyun eğmemek için toplu bir katliamla, kadınlarını, kızlarını, kölelerini yakıp, son askere kadar savaştığını anlatır.
Tarih boyunca özgürlüğünü onur ve gurur ile savunan bu medeniyetin bize bıraktığı bir şiir düşünmeye değer।Xantos kalıntılarında bulunan bu şiir bir savaşçı tarafından yazılmıştır;
Evlerimizi mezar yaptık
Ve mezarlarımız evlerimiz oldu
Evlerimiz yakıldı
Mezarlarımız yağmalandı
Doruklara tırmandık
Toprağın derinine indik
İliklerimize kadar ıslandık
Geldiler ve bizi buldular
Bizi yakıp yok ettiler
Yağmaladılar
Ve biz,
Analarımızın hatırına,
Kadınlarımızın hatırına
Ölülerimizin hatırına,
Ve biz,
Onurumuz adına
Biz, bu toprağın insanları
Toplu intiharı seçtik
Ardımızda bir ateş bıraktık
Hiç sönmemek üzere…
Sarsıcı, günü ve geçmişi harmanlayan bu şiirin yazarı bilinmiyor ancak bu toprakları ne kadar sevdiklerini, onurları için, anaları, kadınları için neleri göze aldıklarını ve hiç sönmeyecek bir Anadolu ateşi bıraktıklarını biliyoruz.
Gerçek anlamı ile mistik olan bu topraklar için, ‘Likya Kıyısı’ adlı romanın yazarı Freya Stark ‘Büyüleyiciliğin kesintisiz saltanat sürdüğü çok yer kalmadı ve tüm bildiklerimin yanında Likya en büyüleyicisiydi’ der.
Yabancı basında, Likya kıyıları hem tarihi hem dini açıdan büyük önem taşımakta, tüm bu değerlerine Akdeniz’in altı zenginlik , yaşanmışlık ve hala hayat dolu koylarını, bakir plajlarını, toprak ananın sunduğu katıksız yiyeceklerini, yüzü kalbi gülen insanını de eklersek, burası cennet olsa gerek.
Kaş; denizden gelen dalga seslerinin hep aynı şarkıyı fısıldadığı, limon mandalin ağaçlarının kokusunun yele karışıp, olmadık anlarda estiği, mübarek topraklar.
Antiphellos, Afrodit,Venüs, Zeus, Eros’un asırlar önce adlarının antik tiyatroda yankılandığı, bu küçük ama aslında çok büyük liman kasabası…Bugün, Kaş başı yazmalı genç yaşlı her kadının , eli çaba tutan her erkeğin en az bir iki favori bale veya tiyatro oyunu olduğu bir kasaba.Sanatın bu sahili hiç terk etmediği, felsefenin taşa sindiği bir cennet koy.
Dünya’nın bir çok ülkesinde fotoğrafçılık yapmış, resimlerinin eski Likya’yı ve bugünü ustalıkla harmanladığı Aydın Çukurova’nın (
www.aydincukurova.com ) halk oyu ile Gündem 21’e başkan seçilebildiği, köylerinde karşılaşabileceğiniz herkesin biraz hayali biraz gerçekçi bir destanı yol üstü size anlattığı, Likya mezarlarının yanı başında genç sevgililerin el ele oturduğu, bu aşk dolu kasabada hepimiz için hayat var.
Türkiye’nin en iyi dalış alanı olan denizinde, yaz kış dalış turları yapılıyor. Dünya’nın ilk deniz altı müzesi burada, denizkızının Kaş’ta gerçekten görüldüğüne inanıldığı için, heykeli denizin tam ortasında yıllardır onu öpüp insanlaştıracak aşkını bekliyor.
Xantos yolunun en önemli kalıntıları, Çukurbağ köyünde çocukların oyun alanı olmuş.Tarih Kaş’ta hiç eskimemiş…
Yarımada’da ardı ardına dizilmiş kartal yuvasını andıran ev sakinlerinin kah uluslar arası dünyaca ünlü biç çellocu kah ünlü bir ekonomi dergisinin genel yayın yönetmeni olabileceği, kapılar ardında dünya’da fark yaratmış sayısız misafirin, isimsiz kahramanların yaşadığı deniz kasabasıdır Kaş.
Yeni yapılmakta olan yat limanı dört yüz teknelik kapasite ile, Akdeniz’in denizciler için olmazsa olmaz bu uğrak koyuna mutlaka daha çok popülarite getirecek। Eski limansa balıkla mutluluk kokusunun birbirine karıştığı, İsmail Acar’ın liman duvarları boyunca betimlediği Likya tarihi ile hep yaşayan bir destanın karaya ilk adım sahnesi olarak kalacak.
Mevlevi semazenler festival zamanı işte bu limanda zikretti, MFO bu limanda rengarenk yazmaları, çekirdekleri, bebekleri, ev açması hamurları ile onları izlemeye gelen bu müthiş sanat aşığı halka şarkı söyletti.
Kökeni neresi olursa olsun, Kaş’ta yaşam süren yerleşmiş toplumun bu kadar birbirine saygılı ve birbiri ile iç içe geçmiş olması, insanlık tarihi için gerçek bir ders.
Karşı kıyı, Meis Adası, gün içinde sayısız tekne turunun olduğu bu ada insanı, Papaz Yorgi, otel müdürü George, gümrük polisi Stephanos tanımaya değer ve ilk gördüğünüz andan itibaren kuzeninizmiş sanabileceğiniz birkaç gerçek masal kahramanı.
Geçen yıl düzenlenen festivalde adanın belediye başkanı, turizm bakanımız ile birlikte festival kapanışını yaparken, bu festivalin Yunan Türk halkı için büyük bir dostluk adımı olduğunu söyledi, burada politika değil, iki komşunun az sonra tavlada birbirlerini ölesiye zorlayacakları ilk akla gelendi.
Meis’te bir akşam yemeği sırasında dünya’nın en ünlü Hollywood yıldızlarından biri yan masanızda oturur ve ilerleyen saatlerde uzolarınız ‘Şerefe Yamas’ diye havada kadeh tokuşabilir…Daha sonra siz ona Şerefe’nin ne anlama geldiğini anlatmaya çalışırken, eve dönüş saati gelmiştir। Karşı kıyıya bekleriz der ve yola çıkarsınız, deniz kokusu, uzodan kalma bir şarkı ve ‘Kurtlarla Dans’ın genç başrol oyuncusunun gülümsemesi aklınızda, Kaş’a dönersiniz. Eve, bizim köye.
Böyle bir sahil kasabasıdır Kaş, herkesin anlatacak hikayeler büyüttüğü…
Bekleriz.
(Not: Bu yazı yazar tarafından AktüelCadde dergisi için hazırlanmıştır.)
